A la debuta del mes de setembre de 2025 l'IEO publicava sa letra d'informacion, Ressons de l'IEO. Patrici Pojada, president, presentava la tòca d'aquesta letra que se vòl mesadièra e las accions de venir de l'Institut.
Lo mot del president
Dempuèi mon eleccion del 27 de mai passat a la presidéncia de l’IEO Federal, aguèri l’escasença de mandar diferents messatges a las seccions e als aderents. Ara, nos sembla venir l’ora de formalizar un pauc mai nòstra comunicacion amb la publicacion d’una letra d’informacions que voldriam pro regulara.
Prepausam de la titolar Ressons de l’IEO e d’endacòm mai. “Endacòm mai” reprend lo títol de çò qu’èra la letra d’informacions de l’IEO fins ara que nos i volèm dins la continuïtat en tot alargar l’orizont de “l’endacòm mai” qu’aqueles “autres lòcs” s’espandisson al delà estricte de l’IEO. D’efièit, nos pareis important de difusar d’informacions d’interès general per los sòcis de l’IEO que venon tanben d’autras estructuras. Mas, bèl primièr, la letra se sona Ressons de l’IEO pr’amor que vòl aculhir d’informacions de tot lo malhum de l’IEO per tal de revertar lo dinamisme qu’anima la nòstra Federacion, far conéisser las iniciativas e las experiéncias, promòure las reflexions. En un mot, aquestes Ressons de l’IEO e d’endacòm mai es l’aisina de totes al servici de totes : que cadun se’n servisca.
Aqueste primièr numèro es un pauc experimental, lo ritme de publicacion se vòl mesadièr, ensajarem de nos i téner. Per aquò far, comptam amb l’ajuda de totes los responsables e correspondents de las seccions, e de totes los sòcis, per nos far arribar las informacions mas tanben de proposicions de contribucions. Nos agradariá, tot còp, de poder publicar cronicas d’aquel tipe que rebaton la vitalitat de la ret de la Federacion IEO. Comptam sus vosautres !
Aquesta letra es pensada en complementaritat amb la revista de l’IEO, Anem occitans ! que, ela, pòt pas pegar tant a l’actualitat coma o pòt far una publicacion mai regulara. Atal, revista e letra d’informacions son pensadas dins una reflexion generala sus la comunicacion, intèrna e extèrna, de l’IEO.
Aqueste numèro de la letra pòrta qualques informacions al moment que se tornan prendre, per fòrça seccions de l’IEO, las activitats, en particular los corses que, per lo burèu de l’IEO, son una mission fondamentala que nos cal metre endavant ; es pas la sola, solide, mas constituís coma lo “pal de palhièr”, la “pèira angulara” de la nòstra accion de transmission.
Sabi ben, tanben, e las vòli pas passar jos silenci, las dificultats, estructuralas o conjonturalas, qu’unas seccions rescontran a l’ora que las ajudas publicas demesisson. Pasmens, se l’IEO es pas un organisme public e que fòrça de las sieus activitats son los benevòls que las asseguran, cal que la nòstra revindicacion siá virada cap a la presa en compte per las collectivitats publicas ja qu’aparar l’occitan e lo promòure es pas un afar privat. Demest las seccions que sabi en grandas dificultats, i a la regionala d’Occitània-Pirenèus-Mediterranèa e la departamentala d’Arièja, doas seccions de longa trajectòria que se retròban, ara, acaradas a de problèmas financièrs grèus qu’obligan lors responsables a prendre de mesures de las consequéncias umanas dolorosas, çò es de se desseparar d’una partida de sos salariats. Al delà del drama uman que pòdi pas minimizar, es tota l’activitat, de longa mesa en plaça, que n’es remesa en causa, coma lo “modèl” d’un IEO professionalizat. E coma president federal de l’IEO, soi personalament concernit e preocupat quand una seccion es en dificultat. N’ai citat doas que ne sabi los problèmas mas vòli assegurar totas las seccions, totes los sòcis e los salariats, de mon sosten.
Aquela situacion pausa la question de la solidaritat que se poiriá desvolopar entre las seccions per encarar unes moments dificils mas tanben met en evidéncia lo problèma d’un finançament recurrent per los nòstres foncionament e desvolopament. I a aquí un enjòc que nos i caldrà soscar que perennizar çò nòstre es una question de subrevida per la nòstra quita lenga.
Tant que soi a parlar de las dificultats, aquí-ne una que la nòstra Federacion es a ensajar de resòlver (i arribarà ?). Benlèu, sabètz que lo 19 de mai passat, tempèsta, granissada, peirada e aigat, afrabèron lo tet del local de Puèglaurenç, sèti de las activitats d’edicion e de difusion (IDECO) : los degalhs materials son considerables (e parli pas dels degalhs sus los libres) e lo còst de las òbras enòrme que, idealament, caldriá remplaçar tot lo cobèrt, en mai d’autras òbras necessàrias per adobar lo local. Es un dorsièr totalament imprevist que nos a calgut seguir de biais urgent, qu’a ocupat e ocupa encara una granda partida dels membres del burèu e que nos a pres fòrça temps. A l’ora qu’escrivi, après passatge d’un expèrt, lo dorsièr es dins las mans de l’asseguraire e l’avenidor dependrà de la sieu decision...
Demest las informacions reculhidas, me plai de senhalar d’iniciativas que s’ameritarián un resson important coma la primièra edicion de “Carrièras occitanas” a Vilafranca de Roergue los 25 e 26 d’octobre o la crida a promòure Marcèla Delpastre e son òbra. Vos pòdi tanben avançar que l’IEO Federal serà tanben present a Barcelona lo 3 d’octobre per une conferéncia sus lo ròtle de l’IEO a l’escasença de l’inauguracion de la delegacion catalana de l’Acadèmia aranesa dera lengua occitana, o que, encara, serà lo 25 d’octobre a Baiona per l’AG de “Per que viscan nòstras lengas”, mas tanben, d’un biais ben mai original, lo 16 de setembre a Tolosa, gràcias a la prestacion d’Eric Fraj, vicepresident encargat de la transmission e de la socializacion, en concèrt amb Maria del Mar Bonet !
Dins l’amira panoccitana, podèm pas oblidar la val d’Aran, ni las Valadas alpencas, segur, mas tanpauc La Gàrdia, al sud d’Itàlia, que se’n parla pas pro sovent. Es per aquò que vòli saludar l’iniciativa de Jornalet (veire çai sota) de publicar pendent 52 setmanas un article del gardiòl Dominico Iacovo. Aqueste occitanista creèt l’associacion La Gàrdia d’Òc que, actualament, es pas gaire activa mas a la volontat de la reviscolar per li donar un torn mai academic e ne far un vertadièr centre d’estudis occitans gardiòls. E coma m’escriu el meteis, “a La Gàrdia, l’occitan es ancar viu, ma avem besuenh de l’union e de l’ajuia dal monde occitan entier!”. E cresi que l’IEO i pòt pas mancar ja que la situacion de la nòstra lenga, ont que siá, nos afisca...
A aquel sicut, l’IFOP publiquèt lo 25 d’agost passat lo resultat d’una enquèsta sus lo sentiment “regional” e las aspiracions regionalas. Vos encoratgi a ne far la lectura integrala sus lo site de l’IFOP mas vos’n prepausi dins aquesta letra un resumit en chifras per çò qu’es de la relacion amb la lenga. Coma o veiretz, malaürosament, las tèrras occitanas se distinguisson pas per l’afirmacion mai fòrta cap a lor identitat e lor lenga rapòrt a las autras minoritats de l’estat francés. Una chifra, entre totas, interròga encara mai, la de la capacitat de comprendre la lenga del país. Tot aquò es pas estrambordant mas nos obliga a contunhar, encara e encara mai, lo nòstre prètzfait.
Per çò qu’es del trabalh federal, après un trabalh de burèu fòrça intens pendent los meses passats, se tendrà una reünion del CA lo 20 de setembre ont se discutiràn los projèctes e las proposicions e ont, espèri, se poirà validar un plan d’accions per los meses avenidors. Lo foncionament federal es, tanben, los rescontres que prepausa periodicament la Conferéncia de las seccions departamentalas (CSD) que ne presentam los objectius dins aquesta letra : es un element clau de la nòstra federacion.
Enfin, per clavar un mot del president ja long, vòli mercejar totas las e totes los que trabalhan per l’IEO al servici de l’occitan, a totes los nivèls de la nòstra federacion comuna. Sabi ben que ren es pas aisit per degun e que fòrça se donan sens comptar e amb abnegacion. Que ne sián mercejats, aquò nos ajuda, a totes, a contunhar, ensems, lo nòstre mai que necessari prètzfait.
Patrici Pojada (setembre de 2025)
Per ne saupre mai :