Cronica al canton - Revista del Conselh general d'Avairon - Mars e abril de 2014.
Lo castanhièr
Aubre noiridor dels segalars, lo castanhièr es estat a l’encòp un aubre plantat en verdièrs o en bòsques apelats castanhals dins la màger part de Roergue o castanets en Roergue cevenòl.
La castanha èra secada dins de secadors, apelats tanben cledas en cevena. Los castanhons, auriòls, afachons o rufòls que ne’n sortián èran desruscats, bregats o rufats dins de bregadoiras o clapats dins de sacas. Se manjavan, mesclats a d’ensalada verda, l’estiu per las pèças, o cuèches dins una topina al pè del fuòc, siá dins de lach (bajanat), siá al vin.
Amb las castanhas frescas, se fasiá de grasilhadas, greladas o brasucadas, amb una padena traucada o al grelh. D’unes metián de ginèstes verds o de bois pel fuòc per far susar las castanhas per tant que petèsson pas. Las castanhas bolidas dins l’aiga, de còps amb una fuèlha de figuièr, se manjavan tetas, se chucavan. Èra sovent lo repais e lo quatre-oras dels escolans d’un còp èra. Las castanhas secas se fasián mòlre tanben per balhar als pòrcs.
En Roergue, èra pas la costuma de ne’n far de farina pel pan, nimai per de còcas.
Lo Conservatòri del castanhièr de Rinhac a repertoriat un centenat de noms occitans de varietats de castanhas pel Roergue. Sovent i a mai d’un nom per una sola varietat. (Ref. : Les traditions de l’Aveyron, Institut occitan de l’Aveyron – Al Canton)