Sul cambiament d'ora. Una cronica d'Alan Roch dins La Semaine du Minervois (març de 2019).

Aprèp l'ora – En aquesta fin de març, anam encara un còp passar de l'ora d'ivèrn a l'ora d'estiu. Vos ne faguètz pas : las oras contunharàn de durar 60 minutas o 3600 segondas, abans que qualqu'un trapèsse que comptar per 60 es d'un complicat qu'es pas de dire rapòrt a un sistèma decimal ! Amb la fin anonciada d'aquels cambiaments d'ora, nos anóncian que los Franceses n'an un sadol de passar d'estiu en ivèrn e d'ivèrn en estiu (la prima e la tardor son als abonats ausents !).

En esperant la coordinacion europèa necessària, serián sièis sus dètz a optar per l'ora d'estiu permanenta. Los autres quatre, lor i agrada mai l'ora d'ivèrn. Mas (e me coneissètz, ne soi !), ne demòra 4 per cent qu'an optat per l'evidéncia : se tornar metre a l'ora del solelh.

Avèm agut dreit a d'especialistas, a de cronobiologistas qu'an explicat, en 3 minutas, aquela volontat d'aver mai de jorn, los comportaments de diurnalitat (o quicòm atal), lo desir que la nuèit vengue pas, la set de luminositat... Se parlèt de l'importància fondamentala de las seradas d'estiu amb l'aperitiu e las grasilhadas...

De qué revèla aquela volontat de transposar mièjorn a doas oras del vèspre ? Volètz que vos digue mon punt de vista sens pèrdre una minuta (o, quitament, una segonda) : es encara una fractura civilizacionala (e de las bèlas !) que se met en camin. Pensatz que los mots miègjorn e mièjanuèit perdràn tota significacion dins la mesura ont miègjorn serà pas a la mitat del jorn e mièjanuèit a la mitat de la nuèit !

A quina ora tustarà l'assasin de mièjanuèit ? A quina ora la pantofla daurada de Cendroseta tornarà venir espardelha ? A quina ora los pols seràn sensats cantar : es que los caldrà condicionar rapòrt a l'ora novèla ? Cossí farà per s'apariar amb sa collèga quand serà amorós d'una pendula ? Vesètz la lauseta dels trobadors celebrar lo retorn de l'alba a nòu oras del matin tota soleta, quand lo monde serà al trabalh e los pichons dintrats a l'escòla ? Caldrà tòrcer las agulhas dels darrièrs quadrants solaris, testimònis ancestrals del temps que passa e que fugís, per que lo solelh se plègue a las necessitats de l'ora pòst-modernista e re-actualizada ? Cossí èsser dorièr se las oras an ja doas oras d'avança ? Cossí èsser tardièr se cal esperar doas oras de mai (e pas solament al mes de mai) ? Cossí voler l'espandiment de la pensada e de l'accion ecologicas e causir referéncias orarias sus d'autras basas que la corsa dels astres, del solelh, de la luna e de las estèlas, de la nuèit e del jorn ?

Los papetas e las mametas adaptavan las oras de trabalh al ritme de la sason. La racionalizacion novèla e forçada serà un pas de mai per l'artificializacion e l'uniformizacion de las existéncias umanas, que pertocaràn a un moment o l'autre los mondes animal e vegetal. Tot aquel rambalh menat a l'entorn dels cambiaments d'oras es un procediment de depossession de la memòria collectiva e de l'usatge normal del temps.

Quart-d'ora Roch