Enric Pascal de Ròcaguda
Dins lo corrièr dels lectors de La Setmana en febrièr de 2013 Ramon Ginolhac tornava sus l'òbra d'Enric Pascal de Ròcaguda.
Ròcaguda
Mercegi La Setmana d'aver consacrat una brava plaça al sabent Enric Pascal de Ròcaguda. Voldriai simplament ajustar que lo Centre Cultural Occitan d'Albigés a volgut presentar la part gaire coneguda de son trabalh, en particular son òbra sus l'occitan. Lo Parnassa publicat en 1819, balha pas qu'una partida de sas recèrcas suls trobadors ; lo manuscrit « definitiu », prèste tre 1797, conten fòrça mai de poètas e de pèças. Lo prefaci, uèi encara comentat favorablament pels lingüistas, èra escrich 22 ans abans l'estampatge. Dins la seguida, Ròcaguda a trabalhat al Glossaire Occitanien pour servir à l'intelligence des poésies des troubadours. Per causir los mots pus dificiles, a copiat los 9 600 vèrses de la Canso, Istòria de la guèrra contra los albigeses, lo Roman de Girard de Rosselhon, la darrièra partida del Breviari d'Amor, Philomena, Jaufre, La Vida de Sant Onorat, un Novèl Testament del sègle XIV, los Psalmes en catalan e plan maites tèxtes ancians. Causir los mots, mai de 16 000, cercar lor significacion, foguèt un trabalh de mantunas annadas.
Lo prefaci, un pauc modificat dins lo Glossari estampat en 1819, balha las explicacions de l'autor sus l'origina de las lengas romanicas, mai que mai l'italian e l'occitan. Ròcaguda i precisa plan que l'occitan es pas una "lenga maire" mas qu'es coma las autres lengas romanicas, amai se se tròba la pus pròcha del latin literari ; sus aquel punt, s'opausa a divèrses erudits del sègle XVIII e tanben a Raynouard : per aqueles, la lenga d'òc èra intermediària entre lo latin e las autras lengas romanicas. En parallèl, Ròcaguda a copiat las cançons dels trouvères e un grand nombre de lors romans ; coneissiá tanplan las òbras en ancian francés coma la literatura trobadorenca. Aital, en oposicion als conservadors de la Bibliotèca Nacionala, podiá afortir l'anterioritat de l'òbra dels trobadors. Tanben, a trabalhat sus l'italian, sul castelhan, sul catalan e sul portugés : òm pòt dire que foguèt lo primièr romanista.
Ròcaguda semble lo primièr a aver comprés l'importància de la Canso de la Crosada [...] ; fa referéncia a d'autres manuscrits incomplets e a la version en pròsa dins Histoire du Langedoc ; precisa dins lo prefaci del Parnassa qu'aquela guèrra es a l'origina de la disparicion dels trobadors. En resumit, a entamenat un estudi seriós de la Canso un quarantenat d'annadas abans Fauriel.
Pendent un quinzenat d'annadas, Ròcaguda a sostengut una correspondéncia amb Raynouard qu'èra demandaire de conselhs emai d'ajuda, çò que manquèt pas de far lo sabent albigés coma o indicam dins lo libre que ven de paréisser. En resumit, Ròcaguda foguèt un precursor desconegut. De son vivent, aguèt pas la moneda per publicar la totalitat de son òbra e après sa mòrt, son trabalh delmorèt amagat dins son ostal un cinquantenat d'annadas.
Es atal que son trabalh sus l'occitan de son temps es tanben desconegut. Pr'aquò dins sos manuscrits se tròba un diccionari de rimas de 13 000 dintradas prèste per l'edicion, un libre de 220 cançons e tèxtes a la mòda dins la sociétat urbana a la debuta del sègle XIX, prèste el tanben a èsser editat, una lista de biaisses de dire que foguèron estudiats per Cristian Laus, un trabalh sul nom occitan de las plantas, la debuta d'un diccionari. Èra plan conscient que caliá fargar d'otisses per promòure la lenga d'aicí que d'autres, qu'aviá costejats a París, s'esperforçavan de redusir a un patés.
Es tot aquò que lo Centre Cultural Occitan d'Albigés vòl melhor far conéisser amb una mòstra, un libre, de conferéncias e, a la davalada, un numèro especial de la Revista de Tarn.
Ramon Ginolhac
