maori-lengas-podersLo primièr seminari Lengas e poders del 12 d'octobre de 2016 a l'Ostal d'Occitània a Tolosa portava sus l'istòria e sus la lenga de Nòva Zelanda. Los organizators ne publican lo resumit. Extrach :

La lenga [...], Te reo māori, fa part de l’ensemble de lengas maori de Polinesia (el meteis part del grand ensemble de las lengas autronesianas). Dins sas variacions dialectalas, demora encara pròcha de l’ensemble polinesian d’ont venián los primièrs estajants, vist que Tupaia, un òme de l’iscla de Ra’iatea qu’acompanhava Cook la posquèt comprene e la revirar mai o mens sul pic. [...]

Aquesta lenga foguèt rapidament escricha :

  • tre 1814 se comencèt a revirar la Bíblia en reo māori (Paipera Tapu – se reconeis lo mot tapu = tabó) pels besonhs dels missionaris protestants ;
  • 1815, primièra gramatica (Thomas Kendall) ;
  • 1820, grafia romana de Samuel Lee ;
  • 1842, primièr jornal en maori : Te Karere o Niu Tireni.

Una data importanta es la de 1835, ont 35 caps costumièrs (rangatira) signèron una declaracion d’independéncia, en maori revirada en anglés [ligam], mas foguèt anulada pel tractat de Waitangi (te triti o Waitangi) [ligam], en 1840, que garantís la proprietat dels maoris, mas a condicion d’acceptar de venir de subjèctes britanics, de vendre lors tèrras sonque a la corona e d’abandonar lor sobeiranetat al govèrn britanic.

Aquel tèxte tanben foguèt redigit en maori e en anglés amb de diferéncias notablas en maori per far passar la pilula. Es al moment de sa signatura que la Nòva Zelanda, dins l’empèri britanic, se separèt de la Nòva Gala (Australia). Lo tèxte demora totjorn la basa, al jorn d’uèi de las negociacions entre las comunautats maori e lo govèrn del país. [...]

[l'article dins son integralitat]


Musica : Lo jai

Lo Jai - Musica Lemosina

En 1982 sortissiá lo disc de musicas tradicionalas del Lemosin del grop Lo Jai

Joan-Maria Petit sus Jòrgi Reboul (1985)

Pròsas geograficas

Prefaci de Joan-Maria Petit a Pròsas geograficas de Jòrgi Reboul.

Votacion del Parlament Europèu per melhorar la mobilitat electrica

Lògo recarga electrica

A la debuta del mes de julhet de 2023 lo Parlament Europèu votèt per l'adopcion de règlas novèlas per fin de far créisser lo nombre de las estacions que permeton de recargar los veïculs electrics. Las novèlas disposicions preveson tanben de ne facilitar l'usatge.

Enric Pascal de Ròcaguda

Enric Pascal de Ròcaguda

Dins lo corrièr dels lectors de La Setmana en febrièr de 2013 Ramon Ginolhac tornava sus l'òbra d'Enric Pascal de Ròcaguda.

Critica del libre de Joan-Maria Petit e Pèire Francés : 'Bestiari, aubres, vinhas'

Joan-Maria Petit e Pèire Francés : 'Bestiari, aubres, vinhas'

En 1979 la revista Aicí e ara publicava una critica de Maria-Clara Viguièr del libre Bestiari, aubres, vinhas.