maori-lengas-podersLo primièr seminari Lengas e poders del 12 d'octobre de 2016 a l'Ostal d'Occitània a Tolosa portava sus l'istòria e sus la lenga de Nòva Zelanda. Los organizators ne publican lo resumit. Extrach :

La lenga [...], Te reo māori, fa part de l’ensemble de lengas maori de Polinesia (el meteis part del grand ensemble de las lengas autronesianas). Dins sas variacions dialectalas, demora encara pròcha de l’ensemble polinesian d’ont venián los primièrs estajants, vist que Tupaia, un òme de l’iscla de Ra’iatea qu’acompanhava Cook la posquèt comprene e la revirar mai o mens sul pic. [...]

Aquesta lenga foguèt rapidament escricha :

  • tre 1814 se comencèt a revirar la Bíblia en reo māori (Paipera Tapu – se reconeis lo mot tapu = tabó) pels besonhs dels missionaris protestants ;
  • 1815, primièra gramatica (Thomas Kendall) ;
  • 1820, grafia romana de Samuel Lee ;
  • 1842, primièr jornal en maori : Te Karere o Niu Tireni.

Una data importanta es la de 1835, ont 35 caps costumièrs (rangatira) signèron una declaracion d’independéncia, en maori revirada en anglés [ligam], mas foguèt anulada pel tractat de Waitangi (te triti o Waitangi) [ligam], en 1840, que garantís la proprietat dels maoris, mas a condicion d’acceptar de venir de subjèctes britanics, de vendre lors tèrras sonque a la corona e d’abandonar lor sobeiranetat al govèrn britanic.

Aquel tèxte tanben foguèt redigit en maori e en anglés amb de diferéncias notablas en maori per far passar la pilula. Es al moment de sa signatura que la Nòva Zelanda, dins l’empèri britanic, se separèt de la Nòva Gala (Australia). Lo tèxte demora totjorn la basa, al jorn d’uèi de las negociacions entre las comunautats maori e lo govèrn del país. [...]

[l'article dins son integralitat]


Los romans de Cristian Chaumont

Los darrièrs romans de Christan Chaumont

Cristian Chaumont publiquèt son primièr libre en 2010 a IEO Edicions, un roman policièr d'un pauc mai de cent paginas que revolucionèt pas las letras occitanas mas qu'aviá alara lo merite de donar a la literatura nòstra un libre dins un genre un pauc delaissat : lo policièr.

Joan-Claudi Sèrras : critica de 'La pluèja rossèla' de Julio Llamazares

La pluèja rossèla, Julio Llamazares

En 2008 sortissiá a cò de IEO Edicions la traduccion occitana del libre de Julio Llamazares La lluvia amarilla.

Tolosa : centre d'excelléncia de l'OTAN dedicat a l'espaci

Espaci

Al mes de julhet de 2023 se dubriguèt a Tolosa un centre d'excelléncia de l'OTAN dedicat a l'espaci.

Joan-Maria Petit sus Jòrgi Reboul (1985)

Pròsas geograficas

Prefaci de Joan-Maria Petit a Pròsas geograficas de Jòrgi Reboul.

Max Roqueta e Dante Alighieri

Dante Alighieri

Lo tèxt çai-jos es extrach de la plaqueta de presentacion de la mòstra : Max Roqueta, la libertat de l’imaginari, que se debanèt en 2014 e 2015 a Montpelhièr.