Dins lo primièr numèro del jornal La setmana que sortiguèt en mai de 1995 alara que Jacques Chirac veniá d'èsser elegit coma president de la Republica Francesa, Robèrt Lafont tornava sus François Mitterand e sus son rapòrt a las lengas.

 

Mitterrand e las lengas : « ... i a aquí tot lo mistèri de França » ditz Robèrt Lafont.

Per ieu i a pas ges de jutjament sus Francés Mitterrand dins sa relacion amb l'occitanisme en defòra de qualques referéncias d'un caractèr personal (coma informacions) e istoric (coma reflexion).

Lo coneguèri en abril de 1964 a la fondacion de la Convencion de las Institucions Republicanas. Començava sa segonda carrièra. Èri a la Comission de las conclusions. Faguèri passar dos articles. S'i opausèt pas : començava de pensar seriosament que la descentralizacion es necessària a la democracia.

En 1967 fasiá legir a sos entorns La Révolution régionaliste. A ma conoissença fasiá pas ges de critica de fons.

En 1974, quand foguèri qualques jorns candidat a la Presidéncia, i aguèt contacte immediat amb sa candidatura. Quand lo Conselh Constitucional m'invalidèt, me marquèt en Bretanha la simpatia publica. Es alara que prenguèt al sieu compte lo famós « drech a la diferéncia ».

Quand foguèt elegit, en 1981, son primièr viatge foguèt per la Cartrosa de Vilanòva d'Avinhon. I èri per l'aculhir. I aviá amb el Jack Lang, amb qual me meteguèri d'acòrdi sus la comanda de rapòrts que passèt a l'Enric Giordan. Lo President me demandèt d'anar lo veire a l'Elisèu. Çò que fagueri, en li portant un ensems de proposicions sus la lenga e la cultura. En una orada de dialòg aguèri pas l'impression que i aguèsse cap de tancatge. Tot deviá seguir, aviá pres de nòtas per sos ministres.

La seguida se faguèt esperar, mas lo Ministre Savary aviá pres lo relais per l'ensenhament. I aguèt d'acamps de discussion amb lo personal del Ministeri ont èrem un bon pro d'occitanistas, e la Circulara. I aguèt tanplan la preparacion de las leis Defferre. Es dins los rencontres d'aquel temps que poguèri mesurar la distància dels foncionaris e de la pensada presidenciala (o ministeriala). Sabi de directors qu'estofèron los projèctes tant coma poguèron.

Faguèri a la prima de 83 una virada al prèp de mos amics qu'ocupavan alara de pòstes claus. L'istòria virava. L'Esquèrra èra presa pel sistèma capitalista e la novacion institucionala aplantada per la continuitat de l'Estat. Mon analisi foguèt radicala e pessimista.

Venguèron los tempses de la coabitacion e del retorn de l'Esquèrra. Dins lo Conselh de las Lengas regionalas los Primièrs Ministres successius tenguèron, just abans las eleccions, lo meteis lengatge prometeire e bufec, foguèsson de drecha e d'esquèrra. Del temps de Michel Rocard, semblèt de s'avançar d'un pas, mas en Conselh dels Ministres Mitterrand s'opausèt a la nòva apelacion que prepausàvem, de « Langues de France », per se'n tenir a « langues régionales ».

Quand tornèrem puèi parlar un momenton a Montpelhièr ont fasiá vesita, me diguèt exactament : « Vous le savez, il y a dans l'administration des résistances difficilement contournables ». Me diguèt pas de o pas repetir. A mon idèa, èra sincèr : i a aquí, dins lo prepaus d'un President, tot lo mistèri de França. Publicament, aquel jorn s'aparèt de la revindicacion que portava lo President Capdeville, de la Region de Lengadòc-Rosselhon, amb lo taus terriblament bas de las escotas d'emissions en lenga bretona.

Fau pas la psicologia d'un President qu'aurai un pauc conogut. Pensi clar que i a dins l'epòca Mitterrand una grand virada : sas opinions ne son, probable, una part.

Robèrt Lafont


Totèm : lo grapaud de Baçan

Grapaud de Baçan

En 2017 sortiguèt la revista Los rocaires numèro 2, presentava qualques totèms occitans.

Sèrgi Viaule : critica del Libre 'Lo Mandarin'

Lo Mandarin

Al mes d'agost de 2020 sortiguèt en occitan traduch per Joaquim Blasco lo libre de José Maria Eça de Queiroz Lo Mandarin.

Votacion del Parlament Europèu per melhorar la mobilitat electrica

Lògo recarga electrica

A la debuta del mes de julhet de 2023 lo Parlament Europèu votèt per l'adopcion de règlas novèlas per fin de far créisser lo nombre de las estacions que permeton de recargar los veïculs electrics. Las novèlas disposicions preveson tanben de ne facilitar l'usatge.

Montpelhièr : l'arpa del Senhor Guilhèm

En març de 2018 dins sa revista mesadièra la vila de Montpelhièr comunicava en occitan.

Joan-Loís Segondy : presentacion del libre 'D’aucèls e d’òmes'

En 2023 sortissiá lo libre D’aucèls e d’òmes de Joan-Loís Segondy.