De 1983 a 2012 a l'iniciativa del CRDP de Montpelhièr foguèt publicada la revista Lenga e país d'òc. En 2011 sortissiá un numèro doble consacrat Robèrt Lafont. Tornam publicar aquí çai-jos lo prefaci.

Lenga e país d'òc n° 50 e 51 : prefaci

« Leis idèas venon fòrça ben dins la batesta. Leis idèas nòvas », escriu Robèrt Lafont en 1959. Èra son costat sartrian : lo dire a l'espròva del faire. E coma foguèt pas jamai dins la calama ni lo consensus, que foguèsse en politica, en literatura o en lingüistica, las idèas nòvas li manquèron pas e nimai lo coratge per las realizar.

La bastison de l'occitanisme foguèt lo combat d'una vida, l'orizont d'una pensada originala de l'istòria e de l'espaci. Felip Martel e Gentil Puig i Moreno ne fan cadun dins aqueste numèro una retrospectiva sabenta e esmoguda, se disent, l'un coma l'autre, l'istorian e lo lingüista, disciples de Robèrt Lafont. « De Catalunya estant » Jaume Figueras i Trull evòca sus cinquanta ans la recepcion de son òbra e sa memòria viva en Catalonha. Mercejam totes los Catalans qu'amb Pere Grau se son mobilizats per portar pèira an aquel omenatge.

Al dintre de l'occitanisme, tre la debuta, la question de l'ensenhament es pausada. Cal far la plaça de l'occitan dins l'institucion e pensar una pedagogia novèla, a l'encòp revindicar e bastir. Yan Lespoux estúdia las reflexions de Lafont e de Castan dins l'IEO de las annadas 1950 e las accions menadas, a bèl èime, per l'avenidor. Nos sovenèm quora, president del CREO, convocava a cada dintrada escolara los qu'ensenhavan dins l'acadèmia de Montpelhièr e que fasiam « lo torn de taula ». Èran los primièrs « conselhs academics » non oficials, que nos permetián de nos comptar, e, çò disiá Robèrt Lafont, de venir posar dins lo vam collectiu lo coratge de menar las batèstas solitàrias que nos esperavan.

Es l'intrada en poesia qu'analisa Felip Gardy en portant d'esclairatges novèls sus los primièrs poèmas qu'amb Fausta Garavini trabalhan a far sortir de l'ombra. E coma es plan verai que « dins l'escritura tanben la reflexion se destria pas de l'accion » ni lo critic de l'escrivan, Gardy ne ven a presentar tanben l'activitat critica de Robèrt Lafont e mai que mai sas cronicas dins Les Cahiers du Sud de 1953 a 1966.

Enfin, una part importanta d'aqueste numèro especial dedicat a Robèrt Lafont es consacrada a d'estudis literaris sus doas òbras en pròsa mesas al programa del Capes : La Reborsièra e Insularas.

Entre los articles critics sus el, li donam a el la paraula e nos fa gaug de l'entendre a tot atge dire, de sa votz linda e pausada, sas ambicions per l'avenidor de la lenga e del país d'òc. Es un dire poderós que nos ajuda a creire que uèi encara, aquí ont sèm, ensenhaires, cercaires, escrivans, artistas, totes « bofam sus un fuòc d'avenir » !

Per legir la revista [clicar]


Sèrgi Viaule : critica del libre de Pau Gayraud 'Lo libre del causse'

Lo libre del causse - Pau Gayraud - Vent Terral

En 2016 l'editor Vent Terral tornava editar Lo libre del causse de Pau Gayraud.

Justin Bessou o cossí escriure la lenga nòstra (1903)

Civada coiola dins un camp de froment

Un tèxt de Justin Besson, testimoniatge preciós per saupre çò que cal pas far a l'escrich.

Votacion del Parlament Europèu per melhorar la mobilitat electrica

Lògo recarga electrica

A la debuta del mes de julhet de 2023 lo Parlament Europèu votèt per l'adopcion de règlas novèlas per fin de far créisser lo nombre de las estacions que permeton de recargar los veïculs electrics. Las novèlas disposicions preveson tanben de ne facilitar l'usatge.

Robèrt Martí sul diccionari de Loís Alibèrt (1988)

Diccionaire occitan-français de Louis Alibert

Testimoniatge de Robèrt Martí sul diccionari de Loís Alibèrt.

Conte : Lo pol e la poma d'aur

Un conte collectat en Roergue per las equipas d'Al Canton, dich per Gilbert Lafage.