Un article de Prospèr Estieu dins la revista Mont-Segur numèro 5, 1897. L'ortografia es estada modernizada.

Lo Paire Amilha èra canonge de Sant Augustin, dins la glèisa catedra de Pàmias, vèrs 1672. Per faire melhor comprene la doctrina crestiana a sos auditors, compausèt un libre en vèrses lengodocians entitolat : Exercici de la Fe sur las perfeccius de Diu, per serbi de punts de meditaciu al parfet crestia.

Benlèu lo primièr de totes, dempuèi la fin de l'esplendor romana, lo Paire Amilha agèt l'idèa de faire servir sa lenga mairala a l'ensenhament de la religion. El pensava pas, sus aquel punt, coma fòrça capelans d'auèi qu'an vergonha d'emplegar en cadièra lo parladís de lor parroquiá. Aquò se vei un pauc pertot dins la tèrra d'Òc, mème dins lo Lauragués e dins lo país de Foich. I a un parèl d'ans, l'avesque de Pàmias – qu'es un letrat – ajèt la pensada de faire estampar per sos prèires las òbras lengadocianas del Paire Amilha. Aquí un avèsque que compren las causas e qu'a plan lo drech de se dire felibre. E ben ! pensarètz çò que voldrètz : i agèt pas pro de soscriptors a tres francs per poder faire estampar l'Exercici de la Fe. Pietat ! nòstris capelans an debrembat que lo Crist èra un felibre, lo primièr de totes, e que parlava als òmes dins la lenga del pòple... Lo Paire Amilha, el, o debrembava pas, quand composava sos vèrses en lenga vulgària. Tanben, coma deviá èsser plan pagat per son trabalh, en vesent las gens de Pàmias, de Foich e del Lauragués legir, cantar e aprene per còr dins son òbra los mistèris e los ensenhaments de la Glèisa ! E ja ! Èran compresis, aquelis ensenhaments atal ensenhats ! Es pas amb de latin o de francimant que de parivas causas pòdon s'enclastrar dins lo cervèl dels manobrièrs e dels pageses. Crenhem pas d'o dire : se, dins nòstra encontrada, la religion es de mai dins la flaquièra, l'abandon del parlar d'Òc en cadièra i es per mai de la mitat.

Amilha deviá èsser filh de païsan. Manejava de man de mèstre lo Vèrbe d'Arièja, e es un plaser, per lo felibre, de trobar dins son libre los mots los mai agradius del terraire. De valor poetica, l'Exercici de la Fe n'a pas gaire, e, segur, n'es pas aquí que cal anar posar l'aiga blosa de l'Inspiratiu. Mas, se n'èra qu'un simple rimejaire, Amilha èra subretot un grand moraliste. Los tablèus qu'el fa de las passion umanas demòran coma de caps-d'òbras dins lor genre, malgrat las expressions de malvais gost que los desondran tròp sovent.

Prospèr Estieu


De saupre : una edicion del libre L'exercici de la Fe es estada numerizada per l'universitat de Tolosa [ligam .pdf]


Maria-Clàudia Gastou : sus 'l'Armana prouvençau'

armana prouvençau

A propaus de l'Armana prouvençau.

Prefaci de Frederic Mistral a 'La pauriho' de Valèri Bernard (1899)

paurilha

En 1899 sortissiá a Marselha lo libre La pauriho de Valèri Bernard amb un prefaci de Frederic Mistral.

Croàcia passa a l'èuro e intra dins l'espaci Schengen

Membre de l'Union Europèa dempuèi 2013, Croàcia emplega dempuèi aqueste 1èr de genièr de 2023 l'èuro coma moneda. De pèças novèlas son donc intradas en circulacion.

Antonin Perbòsc : Fuòc nòu (1904)

Antòni Perbòsc

Article d'Antonin Perbòsc publicat pel primièr còp dins la revista Mont-Segur en 1904.

Agricultura : per estalviar l'aiga, lo palhatge

Palhatge dins un òrt

Aurelian Chaire dins l'enscastre de sos estudis en agricultura anèt trabalhar en Casamança. Dins l'edicion del 11 al 17 d'abril de 2014 del jornal La Setmana, presentava la tecnica del palhage.