Un article de Joan Fourié dins Canta grelh - Numèro 47 - 2001 :

Novèlas occitanas - Libres novèls

La colleccion literària del Grelh Roergàs s’espessís cada an de qualque títols, çò que ne fa, als jorns de uèi, una de las mai ancianas e de las mai ricas dins le domèni occitan. Es dins aquela amira que, l’estiu passat [2000], tres libres novèls venguèron s’apielar a la tièra jà existenta.

Amb le primièr (La barita de Pessens - Marc Loupias - raconte amb traduccion francesa - 91 paginas), descobrissèm que le terraire roergàs es pas unicament un airal vodat a l’agricultura e a la produccion de carn, de lait o de fromatge. L’industria i aviá sa plaça e, sens parlar de las minas de La Sala, d’autres sites existissián. Atal ne foguèt de la barita de Pessens que Marc Loupias nos explicita menimosament dins un libròt d’un centenat de paginas amb una fòrta contribucion fotografica. Aquesta pèira blancassa e pesuga, un còp empolverida e tractada, serviguèt mai que mai dins la fabricacion de pinturas e de betons. Una usina siaguèt en servici pendent quitament un sègle e faguèt viure un ramat de familhas, dont la de l’autor. Sénher Loupiàs coneis a fons le sieu subjècte e nos liura aquí una mena de monografia ont l’aspècte uman es pas escafat. Se servís per aquò d’una bona lenga, çò que balha a son testimòni un caractàri unic, ont le viscut pren le pas sus las donadas economicas. Un libre instructiu e de bon legir.

Se las poesias pateses del paire Vernhet (Père Vernhet : Poésies patoises, trad. fr. en regard 77 paginas) mòstran pas una granda originalitat, almens an lo meriti de l’autenticitat. Lo brave monde d’Agen-d’Avairon tastarà de segur coma se deu aquelas cronicas rimadas, rebat preciós de çò qu’èra la vida locala a sègle XIX. D’efèit, Pèire Vernhet (1806-1878), a l’encòp païsan e regent d’escòla, jòga sovent al filosòf de cloquièr e al pintre intimiste d’une societat rurala dont nos restituís retrats e estats d’ama dins un occitan de bona tenguda mirgalhat de mòts e d’expressions dreit venguts de la font populara. Un autor gaire conegut qu’èra pas inutile, ça que la, de sortir del debrembièr.

Les racontes d’Enric Mouly agrumelats dins Mas espingadas, (tresena edicion, illustracions de Carles Mouly - 172 paginas) pareguts pel primièr còp en 1933 e dont la segonda edicion siaguèt lèu agotada, èran dempuèi bèl brieu fòrça malaisit de desnisar per le que ne voliá legir tant seriá qu’un escapolon. Dins aquel agradiu recuèlh de remembres d’una enfança al contacte de la natura e d’una ruralitat prigondament enrasigadas dins un flòc d’abitudas e de tradicions, trapam, non solament çò que farguèt, al fial de las annadas, l’ama e le còrs de l’autor, mas tanben un tablèu esmovent d’un biais de viure qu’existís pas mai. Le libre d’E. Mouly, coma una bona part de los qu’escalciguèt, s’aparenta subretot a un testimòni socioliogic e pren quitament valor de document istoric. L’idèa de le tornar editar èra donc de las bonas e podèm pas que benastrugar le Grelh Roergàs (e tan mai los qu’ajudèron a finançar l’estampatge) de nos aver porgit aquesta version novèla ondrada de dessenhs de Carles Mouly, filh de l’autor. Avèm aquí recampada una brava pagina sus l’existéncia del pichon pòble e sus las motivacions que menèron Enric Mouly a s’adralhar sul camin rocassut del militantisme occitan. Una vertadièra litson de causas e un plaser renovelat de se sadolhar d’una pròsa chucosa e clara qu’a servat tot son poder d’evocacion.

Joan Fourié - Majoral del Felibrige


Patrici Pojada sus l'aranés e l'occitan general

L'aranés e l'occitan general

En 2010 la generalitat de Catalonha publicava quatre estudis sus l'aranés e l'occitan general.

Punt de vista d'Ives Roqueta sus l'occitanisme (1965)

La revista Viure en 1965 interrogava los actors de l'occitanisme del temps. Aquí lo testimoniatge d'Ives Roqueta.

Croàcia passa a l'èuro e intra dins l'espaci Schengen

Membre de l'Union Europèa dempuèi 2013, Croàcia emplega dempuèi aqueste 1èr de genièr de 2023 l'èuro coma moneda. De pèças novèlas son donc intradas en circulacion.

Cristian Rapin e lo Prèmi Nobel de Mistral

Medalha Nobel

Un article de Cristian Rapin dins Lo Lugarn numèro 86-87, auton de 2004.

Sus l'empec de la lenga occitana en sciéncia

tablèu

Un article de Felip Carbona publicat dins la revista Vida Nòstra en 1972, sus l'emplec de la lenga occitana en sciéncia.