Resumit de la presentacion d'Arvèi Lieutard (Universitat de Montpelhièr 3 - Paul Valéry) al congrès de l'AIEO de 2014.

 

Emergéncia e elaboracion d’un occitan oficial escrich prediglossic : l’exemple del « Pichòt Talamus » :

La redaccion del Pichòt Talamus (manuscrit AA9 dels archius municipals de Montpelhièr) comença dins los primièrs decennis del sègle XIV per una compilacion dels divèrses manuscrits escriches un sègle per abans. Primièra sintèsi de mai d’un sègle de practica d’un occitan oficial, la redaccion d’aqueles annals del consolat montpelhierenc se perseguís pendent un sègle de mai, fins a l’annada 1426.

Prepausam d’estudiar aquela preséncia de dos sègles d’occitan oficial enregistrada dins lo Pichòt Talamus per tal de prepausar una primièra descripcion de las caracteristicas e de las evolucions d’aquesta varietat de lenga.

La comparason dels primièrs manuscrits del sègle XIII amb l’AA9, començat al sègle XIV, permeton de trobar d’indicis que pòdon far pensar que caup un cèrt gra d’elaboracion lingüistica dins aquel occitan oficial, autrament dich que s’establisson de causidas normativas o almens de formas que prenon una cèrta distància amb las realizacions oralas, benlèu sentidas coma popularas e dialectalas. La variacion grafica en foncion dels periòdes de redaccion e dels escribas, que los primièrs editors del sègle XIX interpretèron coma una « negligéncia », pausa benlèu la question de la preséncia de cronolèctes dins aquel manuscrit. Efectivament, de formas de lenga (graficas, foneticas, morfologicas) eiretadas d’usatges ancians o caracteristicas de generacions precedentas an pogut aparéisser coma impròprias o passadas de mòda per de generacions nòvas d’escribas laïcs. Las esitacions o las fantasiás graficas que caracterizan qualques passatges de l’AA9 son d’autant mai interessantas d’estudiar qu’intervenon dins un periòde prediglossic que lo francés i pòt pas jogar cap de ròtle. Tot comptat e debatut l’inestabilitat grafica es pasmens pontuala e demòra plan reducha dins un document d’un tal ample. En tot cas, torna pas metre vertadièrament en question la coeréncia establida del sistèma grafic.

La causida facha a Montpelhièr d’elaborar una varietat d’occitan a partir de l’usatge vernacular per ne far la sola lenga oficiala del consolat representa un eveniment d’importància per l’istòria de l’occitan (l’usatge del latin, atestat dins los manuscrits J339 e AA4, es abandonat a la mitat del sègle XIII). D’un ponch de vista sociolingüistic, l’emergéncia de l’occitan dins los registres oficials representa plan mai qu’un simple cambiament lingüistic. Se pòt veire tanben coma una volontat conscienta d’afirmar la posicion sociala e politica del consolat que sa causida lingüistica senhala ostensiblament una rompedura politica amb lo poder senhorial ancian dels Guilhèms que fasiá el un usatge exclusiu del latin dins sa cancelariá. E mai aguèsson obtengut lo drech d’establir de reglaments, los cònsols son pas de juristas formats a l’usatge del latin, mas de representants de l’activitat economica e comerciala de la vila. An probablament pas de rason de cultivar l’usatge del latin.

Aital fasèm l’ipotèsi que l’estatut oficial donat a la lenga occitana dins lo Pichòt Talamus es probalament pas sens consequéncia sus la forma de lenga que i es emplegada. Del sègle XIII al sègle XV, las condicions semblan efectivament en plaça a Montpelhièr per qu’a partir d’un regiolècte (lo lengadocian) o d’un sociolècte (lo dels cònsols) se meta en plaça una forma de lenga escricha que se pòsca endevenir amb lo registre administratiu oficial que deu caracterizar lo Pichòt Talamus.

Arvèi Lieutard


Joan Jaurés : educacion populara e lengas (1911)

Joan Jaurés

Lo 15 d'agost de 1911 dins La dépêche du Midi èra publicat un article de Joan Jaurés. Tornava aquí sus la lenga occitana que parlava correntament.

Los romans de Cristian Chaumont

Los darrièrs romans de Christan Chaumont

Cristian Chaumont publiquèt son primièr libre en 2010 a IEO Edicions, un roman policièr d'un pauc mai de cent paginas que revolucionèt pas las letras occitanas mas qu'aviá alara lo merite de donar a la literatura nòstra un libre dins un genre un pauc delaissat : lo policièr.

Votacion del Parlament Europèu per melhorar la mobilitat electrica

Lògo recarga electrica

A la debuta del mes de julhet de 2023 lo Parlament Europèu votèt per l'adopcion de règlas novèlas per fin de far créisser lo nombre de las estacions que permeton de recargar los veïculs electrics. Las novèlas disposicions preveson tanben de ne facilitar l'usatge.

Robèrt Lafont : a prepaus de la mòrt del general de Gaulle

Glèisa Nòstra Dòna de París lo 12 de novembre de 1970

En 1970 morissiá lo general de Gaulle. Dins lo numèro 22 de la revista Viure, Robèrt Lafont tornava sus l'eveniment.

Los romans de Cristian Chaumont

Los darrièrs romans de Christan Chaumont

Cristian Chaumont publiquèt son primièr libre en 2010 a IEO Edicions, un roman policièr d'un pauc mai de cent paginas que revolucionèt pas las letras occitanas mas qu'aviá alara lo merite de donar a la literatura nòstra un libre dins un genre un pauc delaissat : lo policièr.