Sus las castanhas, un article de Robèrt Sauvezon de l'Ostal de la Castanha e del Castanhièr, a Sant Martin de Bobau en Losera dins l'Armanac de Mesclum de 2004.
La respelida de la castanha
Respelida de la castanha... Respelida de la Cevena... Respelida de la lenga d'Òc ? Lo títol es emfatic. Es permés de pantaisar. E pasmens i devèm crèire. Se l'òm parla de respelida - e dirai mai prosaïcament, de renovacion - de la castanhareda, es que dempuèi un sègle pauc o mens, lo castanhièr a pas jamai quitar de s'aborrir.
Sul poèma epic en occitan del XIVen Roland a Saragossa.
Un article de Juli Veran dins l'Armana Prouvènçau de 1921, pagina 23. Ortografia modernizada. Las nòtas son de Occitan París.
Dins lo present article, paregut en 2016, Florian Vernet presentava sas reflexions sus la situacion de la lenga occitana.
Un article de Christian-Pierre Bedel dins la revista Canta Grelh, numèro 106, decembre de 2015.
Los americans, lo Roergue e lo Felibrige
Per l'amassada de 2012 que se debanèt a Najac, d'unes membres del Grelh roergàs siaguèron recebuts al castèl de Corbièiras per Richard Williams e Marie. Aqueles Californians devenguts roergasses, per far rampèu als Roergasses devenguts californians, son membres del Grelh roergàs.
Un article de Michel Miniussi dins la revista Amiras n° 19, 1989.
Çai-jos dos articles sus Léon Géry.
I - Un article del jornal Lo Diari numèro 26, estiu de 2015.
Léon Géry, estela del teatre popular occitan tolosenc a la Bèla epòca
En 1933, lo jornal L'Express du Midi consacra qualques linhas necrologicas a un cèrt Léon Géry, « qui, sous le nom de Garrélou, se fit autrefois une petite notoriété dans les faubourgs toulousains, où il jouait des farces de sa composition en dialecte populaire... Son nom et son oeuvre n’étaient-ils plus qu’un lointain souvenir ». D’aquí comença una longa enquèsta menada pels bibliotecaris del CIRDÒC en cèrca d’aquel personatge mesconegut de l’istòria teatrala occitana, autor de mai de vint pèças e que coneguèt un succès popular incredible a la fin del sègle XIX.
Sus Just François Marie Raynouard, segon Andrieu Jaubert, Armana Prouvençau de 1937.
Un grand romanista : J. F. M. Raynouard (1761-1836)
Lo 18 de setembre de 1761, naissiá a Brinhòla, dins un ostal de la plaça Sant Pèire — qu'es ara la plaça Sadi Carnot — aquel que se deviá marcar dins los òmes illustres de son país.
Un article de Joan Fourié dins la revista Lou Felibrige novembre/decembre de 2010.
Al rescontre del Josselin Gruvèl
Longtemps la lenga d'òc, dins sa plena expression populara, tenguèt tot son ample dins la declamacion orala. Les exemples son nombroses d'aqueles trobaires acampesits, cantaires de fèstas, clamaires de fièras, orators improvisats, menestrèls passejaires e poètas de carrièras, locutors e vectors d'una cultura ont lo vèrbe e la personalitat tenián pro sovent luòc d'engèni e de sapiénça. Pensi aquí mai que mai al brave Charloun Rieu del Paradou. Auguste Fourés ne recampèt en son temps una tièra que mancava pas de pintoresc. Gaston Jourdanne tanben. Se'n pòt encara destriar la traça dins revistas e jornals uèi completament debrembats e gaire pas inventoriats. Vos convidam al rescontre d'un d'aqueles portaires de paraulas, vertadièr parangon d'una cèrta tradicion, per dire pas d'una raça uèi despareguda, esperit libertari estacat a son individualisme fonse e que mudèt son expression occitana en una mena d'art.
La revista Lo vira solelh (ivèrn de 2016) publica la traduccion en occitan de la brocadura de l'Ofici de torisme de la vila de Cèus dedicada als luòcs de la vila consacrats a la cultura nòstra : jardin dels Felibres, plaça Frederic Mistral, institut Florian...
L'ocasion de ne saupre un pauc mai sus aquestes luòcs e suls òmes que lai visquèron.
Un article de Joan Fourié dins la revista Lou Felibrige genièr/febrièr de 2007.
Un umanista occitan, Pèire Bayle
A la debuta de l’estiu passat, la Pòsta francesa emetèt un timbre en l’onor de l’escrivan e filosòf Pèire Bayle per marcar lo tresen centenari de la despartida d’aquel grand umanista que siaguèt un dels esperits màgers de son temps e un saberut d’espandi universal dins la linhada d’un Leonard de Vinci, d’un Galilèu, d’un Peiresc, d’un Pascal, d’un Gassendi, d’un Descartes o d’un Erasme. Articles biò-bibliografics i siaguèran consacrats dins de revistas istoricas. Aquò dit e escrit, d’unes se van demandar perqué charrar d’aquel personatge, uèi gaireben desconegut e desbrembat, dins la revista del Felibrige. Tot simplament perqué Bayle – e son patronima ne pòrta bèlament testimòni – èra un enfant del miègjorn, un bon occitan, que parlava correntament la lenga de son brèç e que demòra una de las glòrias d’en çò nòstre.
Un tèxt de Claudi Molinièr. Sorsa Lo cap dins la ressalha IEO 1989, pagina 115.
La literatura coma sistèma de representacion
Un còp èra, èra aisit d'embarrar l'autor amb son òbra dins la carrièra bòrnia de la reaccion o de lo delargar sul camin de l'engatjament progressista.
Aquela remarca fa plan sentir que i a pas descritura purificada. La literatura banha dins la realitat politica de son temps. Que l'autor siá per o contre lo poder politic del moment aquò l'empacha pas d'assumir la representacion del mond ont viu e mai de se prestar al psicodrama que se debana mai que mai darrièr lo ridèu de la scèna.
Un article d'André Valadier dins la revista Canta Grelh numèro 98, pagina 23.
Una lagrema dins l'uèlh del brau – Un còp èra, dins una bòria qu'èra de las pus nautas sus l'Aubrac, i aviá un boriaire que, dins tot lo país, èra fòrt renomat. Tota sa vida, aquel brave òme aviá tengut lo pus brave cabal que pòsca èstre.
Un pauc de pròsa. Sorsa : Armana Prouvençau de 1933, pagina 92. Autor : Louis Bayle.
Lo tèxt, Partença, sembla un exercici literari, una contrafacta, escriura a la mòda de... Qual ? Qualque autor romantic francés de la debuta del sègle XIX ?
De notar que sembla, en plen Armana Prouvençau, coma un can dins un jòc de quilhas, entre nhòrlas, recèptas de cosinas versificadas, sornetas de ma grand la bòrnha, galejadas e autras asenadas. Una incongruitat de notar e de legir pel plaser.
Un article de Ives Roqueta (junh de 1998). Sorsa : Lo Lugarn numèro 86/87, 2004.
Tornam publicar çai-jos un extrach del libre Temps tres de Robèrt Lafont publicat a cò de Trabucaire en 1991. Lo tèxt es pagina 194.
L'autor discutís aicí lo rapòrt sovent conflictual que i a, entre : d'un costat la necessitat, per la salvar, de normar la lenga en situacion de diglossia ; e de l'autre lo desir dels locutors d'afortir una autenticitat, una identitat locala, via la lenga. Met en relèu la trapèla qu'aquel conflicte recaup.
Robèrt Lafont nos avertís : « lo poder d'Estat [aquí] tròba un terren favorable per enebir una recuperacion. »
Un article de Patric Revellat sus l'òbra de Paul Gayraud.
Un article de la revista La Cigalo Narbouneso (abril de 1927, pagina 49). Autor : P. Albarel. L'ortografia del tèxt es estada corregida.
Sul perqué de l'abandon de la lenga occitana, al delà del modèl erosiu e del modèl conflictual. Un article de Patrick Sauzet dins la revista Lengas.
Prefaci de Joan-Maria Petit a Pròsas geograficas de Jòrgi Reboul.
Lo dimenge 9 de febrièr de 2025 son estats desconectats dels malhums electrics rus e bielorús los tres Estats Baltics, Estònia, Letònia e Lituània.
Al mes d'agost de 2020 sortiguèt en occitan traduch per Joaquim Blasco lo libre de José Maria Eça de Queiroz Lo Mandarin.
Dins son edicion de novembre de 2022, lo jornal de la comuna de Tolosa, À Toulouse presentava lo festenal L'Occitan fa punk.