Grepia de Nadal

Sus los santons de provença, un article de la revista del conselh general de las Bocas de Ròse, Accent de Provence, numèro 263, novembre e decembre de 2016.

Lei santons, au Belem, l’i abitan fa dos sègles

Même si l’existence de crèches est déjà attestée au second siècle de notre ère, c’est bien en Provence que les petits personnages votifs ont impregné la culture populaire dont ils viennent. Passons en revue les principaux.

Se tròba plus en Provença a l’ora d’ara d’argiela cent dau cent dau país. « Mon grand l’anava querre d’escondon au pè de Venturi, mai ara es plus possible e faudriá crompar una argeliera per garantir lo provesiment » me vèn lo santonier. Mai lei provesaires, elei son Provençaus, a Aubanha o a Valàuria.

A l’ora d’ara fa mai de dos sègles qu’aquela tradicion dei santons fa trabalhar de mond au nòstre. Per tot dire, avans lo cristianisme, lei Romans fasián ja de figuras votivas de moleda a la fin de l’an. Èra lo moment que lei jorns alongavan a cha pauc, e que lo mond podián començar de pitar dins lo granier, e aquò se festejava !

Francés d’Assisas, vèrs 1200, entraïnava de mond per jogar de nativitats vestits de l’antiquitat. Mai es lo Marselhés Joan-Loís Lagnel que, primadier, creèt lei mòtles de gip per lei fabricar coma se fa a l’ora d’ara. Es pasmens una frema, d’Aubanha, Terèsa Neveu que, per lo primier còp, botèt a coire lo santon per ne’n faire lo bescuech que convèn per pitar.

Ara, d’en pertot, lei fieras dei santons permeton de veire lei creacions dei santoniers, en Arle, a Aubanha, a Ais, a Marselha... que la primiera s’i durbèt en 1803 au Cors Belsunce.

Dins lo Belem, trobam mai o mens lei personatges tradicionaus : Francés d’Assisas amb sa rauba burèla, lo pastre, lo ravit qu’auça lei braç, Bartomieu que sembla un chapacan, lei tres Rèis Mages, la bomiana e son niston e, segur, Jèsus, l’ase, lo buou, Josèp e Maria... Mai avisatz-vos que l’enfanton se deu plaçar, dins lo brèç, que lo 24 de decembre a miejanuech ! Que autrement ne’n fariatz un prematur.

Sorsa : Accent de Provence, n° 263, 2016


Sèrgi Viaule sul libre de Jules Cubaynes 'Camins de guèrra'

Camin de guèrra, Jules Cubaynes

Una critica de Sèrgi Viaule pareguda dins lo jornal La Setmana en 2018.

Robèrt Lafont : a prepaus de la mòrt del general de Gaulle

Glèisa Nòstra Dòna de París lo 12 de novembre de 1970

En 1970 morissiá lo general de Gaulle. Dins lo numèro 22 de la revista Viure, Robèrt Lafont tornava sus l'eveniment.

Tolosa : centre d'excelléncia de l'OTAN dedicat a l'espaci

Espaci

Al mes de julhet de 2023 se dubriguèt a Tolosa un centre d'excelléncia de l'OTAN dedicat a l'espaci.

Andreu Nin : La revolucion d'octòbre e la question nacionala

Detalh d'una medalha datant del temps de l'URSS

En 1935 sortissiá lo libre Els moviments d'emancipació nacional d'Andreu Nin (1892-1937). Aquí çai-jos una seleccion de son tèxt.

Lo site de René Merle : Remembrança

Illustracion, site de René Merle

René Merle es actiu dempuèi las annadas setanta al còp coma escrivan, cercaire o militant. S'interessèt notadament a l'accion occitanista e a la lenga occitana. Publica sus un site dedicat la frucha de son trabalh.