Paul Bony, capiscòl del Grelh roergàs, copresident del Centre Cultural Occitan de Roergue (CCOR), un dels pòrtaparaulas de la coordinacion occitana d'Avairon, qu'organizèt lo Passacarrièira de Rodés lo 20 d'abril de 2013, legiguèt l'apèl al pòple de Roergue lançat per Enric Molin en 1971 :

Al pòble de Roergue

Paure pòble ! Se sabiás cossí t’an mentit ! Se sabiás cossí t’an torçut ! Aviás, un còp èra, la lenga la pus polida e la pus presada d’Euròpa, que sonava l’espelison de las letraduras d’Euròpa e que s’ensenha encara dins las universitats en Euròpa, en America e juscas al Japon.

Cossí se fa qu’a l’escòla ont siás anat, degun t’age pas jamai dich que ta lenga èra una de las mai ricas del monde ? Cossí se fa que lo curat al catechirme, que lo regent a l’escòla t’agen pas jamai parlat dins la lenga de ton país ? As finit per creire que ta lenga valiá pas res.

Paure pòble ! Se sabiás totas las messòrgas que t’a calgut digerir dempuèi sèt cents ans, que ne siás embucat ! Qual sap se dubriràs pas los uèlhs, a fòrça ? Un pòble que renega sa lenga signa son acte de mòrt. Qual sap se te daissaràs acantelir juscas a ne crebar, o se alara avant de far lo darrièr badal, te rendràs compte que depend d’abòrd de tu de retrobar santat, fiertat e jòia ?

Òc, s’agiriá que te revelhèsses, paure pòble endormit ! Mas es a vautres, los mossurs, los capussats, presidents, conselhièrs, deputats, regents, curats, professors, avocats, ingeniors, notaris, medecins, vautres que sabètz legir, qu’avètz lo biais de soscar, de comprene, vautres que sètz estats benlèu los premièrs a la renegar, la nòstra lenga, vautres que sètz los responsables de sa misèria, es a vautres de vos revelhar los premièrs, de donar l’exemple. Es pas als pastres e als lauraires ! Es a vautres los mossurs de far la pròva que per plan aprene lo francés o una autra lenga es pas necessari de renegar la lenga de son país.

Se parla duèi de sauvar lo patrimòni, torres, castèls e capèlas, de tornar metre a l’onor tot un folclòre plan malaute. Mas, quin nas aurà tot aquò se laissam pèrdre la lenga, lo pus bèl eiretatge dels davancièrs ? A de qué servirà tot lo rèsta se la lenga es perduda, ela que comanda a la vida de tot çò que bastís nòstra personalitat ?

La lenga es la sorsa e lo mòtle de tota civilizacion. Se pensatz que la nòstra civilizacion valgue la parisenca o l’americana, vos cal tornar beure a la sorsa que tinda encara dins nòstre país roergàs.

Sètz un tropèl, dejà, que l’avètz retrobada e que portatz ajuda al bodòl de caputs que luchan sens desesperar per reviscolar nòstra polida lenga de frairièira, de jòia e de libertat.

Enric Molin


Extrach de 'La quimèra' de Joan Bodon

La Quimèra

Debuta del libre de Joan Bodon, La Quimèra (Edicions de Roergue, 1989)

Critica del libre 'École, Histoire de France et Minorités nationales'

Ecole, Histoire de France et Minorités nationales, Napoleon Bonaparte

Critica per Romieg Pach del libre de Claude Gendre e Françoise Javelier : École, Histoire de France et Minorités nationales (Fédérop, 1978)

Ajuda militara a Ucraina : Caesars e missils AASM

Missil AASM

Lo 18 de genièr de 2024 lo ministre de la defensa francés Sébastien Lecornu anoncièt un cèrt nombre de mesuras per ajudar Ucraina dins sa lucha contra l'occupant rus.

Sus Joan-Maria Petit (1941-2020)

Joan-Maria Petit

Un article de la Federacion dels Ensenhaire de Lenga e de Cultura d'Òc publicat après l'anóncia de la mòrt de Joan-Maria Petit en agost de 2020.

Lo sens dels mots : unic/unenc e uman/omenenc

unic

Un comentari de Pèire Pessamessa sus l'emplec dels mots unic/unenc e uman/omenenc.