Un article de Robèrt Lafont dins la revista Viure numèro 21 pareguda en 1970.

VIen congrès de lenga e literatura d'òc. Monpelhièr, 24-30 d'agost de 1970.

Èra lo seisen congrès del nom. Dins los cinc autres s'èra, sabentament mai o mens, descopat lo cadavre mòrt de la lenga e de la cultura nòstra. Al començament tot çò important èra interdich, per pas que i aguèsse d'ondadas : de parlar de la grafia de la lenga modèrna, de charrar en occitan, de s'escavartar de la rega universitària mai estrecha. D'aquel temps d'ailà los occitanistas de l'IEO èran los enfants terribles. D'un congrès a l'autre butèron lor preséncia. Mas òm se làguia d'èsser embarrats dins una adolescéncia sempitèrna : los occitanistas èran pas tan nombroses, se portavan totjorn una mena de borrotla dins las aigas estadissas de l'« Altprovenzalisch » o del « Prouvençau mistralen »1.

Lo congrès de Montpelhièr serà estat lo de la novetat. Aimariàm dire del despertar (mas per o dire sens messorga, cal esperar l'avenir). Los enfants terribles d'autres còps èran cargats d'universitarisme : los mai joves dirián qu'an près lor capèl de mandarins. Mas se fasián seguir d'autres, de la nòva generacion.

Las innovacions, lo professor Czerny de Cracovia las debanèt dins son rapòrt final, sens ideologia, d'un ton mesurat. Èra l'introduccion de metòdes contemporanèus (èra temps, lo domèni occitan de la romanistica riscava de venir un Felibritge de la sciéncia : mantenèm !) tant en istèria literària, en estilistica coma en lingüistica. Èra la promocion de l'occitan e del catalan coma lenga de trabalh (non pas sonque dins los expausats, mas dins las discutidas) : e aquò o devèm als joves occitanistas alemands o anglo-saxons tant coma als d'aicí.

Èra en soma lo congrès per saludar lo viu sota lo lençòl academic del mòrt. L'occitanisme, lo catalanisme mai animoses èran presents amb los libres, amb los discs, amb l'espectacle presentat sota lo govèrn de Leon Còrdas, amb los recitals de cançons, amb l'espectacle de Pinhan. Aquò agradèt a totes ? Fòrça congressistas foguèron rabits, entosiasmats. N'i aguèt per faire la mina despechosa. Res d'estonant...

Apondrem, quina que siá la lenga, la question del lengatge. Pensi al lengatge precís, critic de l'amic Enric Giordan dins son rapòrt de sintèsi. Lo lengatge de la sciéncia engatjada dins son objècte e al servici de son objècte. Lo lengatge mai modèrne e mai universal. La conquista d'un lengatge es benlèu çò pus important que lo Congrès de Montpelhièr aguèsse pogut portar a l'enantiment de la cultura d'òc. Perque, se comprèn, sens aquela tòca d'enantiment, tant valdrià se tàiser.

Robèrt Lafont

Nòta

1 cf. lo compte rendut del Congrès de Niça per Joan Larzac, Viure numèro 11.


Sus la Cançon de Santa Fe

Letrina Cançon de Santa Fe

Un article de la revista La Cigalo Narbouneso (abril de 1927, pagina 49). Autor : P. Albarel. L'ortografia del tèxt es estada corregida.

Critica del libre de Georges Labouysse 'Histoire de France, l’imposture'

Siege d'alesia, Vercingetorix Jules Cesar

Dins la revista Lo lugarn numèro 94 Cristian Rapin tornava sul libre de Georges Labouysse Histoire de France, l'imposture.

Croàcia passa a l'èuro e intra dins l'espaci Schengen

Membre de l'Union Europèa dempuèi 2013, Croàcia emplega dempuèi aqueste 1èr de genièr de 2023 l'èuro coma moneda. De pèças novèlas son donc intradas en circulacion.

Sèrgi Viaule : critica del libre de Pau Gayraud 'Lo libre del causse'

Lo libre del causse - Pau Gayraud - Vent Terral

En 2016 l'editor Vent Terral tornava editar Lo libre del causse de Pau Gayraud.

Presentacion del libre 'L'épopée cathare' de Michel Roquebert

L'épopée cathare, Michel Roquebert

En 1970 editat per Privat a Tolosa sortissiá lo primièr tòme del libre de Michel Roquebert, L'épopée cathare.