Un article de Robèrt Lafont dins la revista Viure numèro 21 pareguda en 1970.

VIen congrès de lenga e literatura d'òc. Monpelhièr, 24-30 d'agost de 1970.

Èra lo seisen congrès del nom. Dins los cinc autres s'èra, sabentament mai o mens, descopat lo cadavre mòrt de la lenga e de la cultura nòstra. Al començament tot çò important èra interdich, per pas que i aguèsse d'ondadas : de parlar de la grafia de la lenga modèrna, de charrar en occitan, de s'escavartar de la rega universitària mai estrecha. D'aquel temps d'ailà los occitanistas de l'IEO èran los enfants terribles. D'un congrès a l'autre butèron lor preséncia. Mas òm se làguia d'èsser embarrats dins una adolescéncia sempitèrna : los occitanistas èran pas tan nombroses, se portavan totjorn una mena de borrotla dins las aigas estadissas de l'« Altprovenzalisch » o del « Prouvençau mistralen »1.

Lo congrès de Montpelhièr serà estat lo de la novetat. Aimariàm dire del despertar (mas per o dire sens messorga, cal esperar l'avenir). Los enfants terribles d'autres còps èran cargats d'universitarisme : los mai joves dirián qu'an près lor capèl de mandarins. Mas se fasián seguir d'autres, de la nòva generacion.

Las innovacions, lo professor Czerny de Cracovia las debanèt dins son rapòrt final, sens ideologia, d'un ton mesurat. Èra l'introduccion de metòdes contemporanèus (èra temps, lo domèni occitan de la romanistica riscava de venir un Felibritge de la sciéncia : mantenèm !) tant en istèria literària, en estilistica coma en lingüistica. Èra la promocion de l'occitan e del catalan coma lenga de trabalh (non pas sonque dins los expausats, mas dins las discutidas) : e aquò o devèm als joves occitanistas alemands o anglo-saxons tant coma als d'aicí.

Èra en soma lo congrès per saludar lo viu sota lo lençòl academic del mòrt. L'occitanisme, lo catalanisme mai animoses èran presents amb los libres, amb los discs, amb l'espectacle presentat sota lo govèrn de Leon Còrdas, amb los recitals de cançons, amb l'espectacle de Pinhan. Aquò agradèt a totes ? Fòrça congressistas foguèron rabits, entosiasmats. N'i aguèt per faire la mina despechosa. Res d'estonant...

Apondrem, quina que siá la lenga, la question del lengatge. Pensi al lengatge precís, critic de l'amic Enric Giordan dins son rapòrt de sintèsi. Lo lengatge de la sciéncia engatjada dins son objècte e al servici de son objècte. Lo lengatge mai modèrne e mai universal. La conquista d'un lengatge es benlèu çò pus important que lo Congrès de Montpelhièr aguèsse pogut portar a l'enantiment de la cultura d'òc. Perque, se comprèn, sens aquela tòca d'enantiment, tant valdrià se tàiser.

Robèrt Lafont

Nòta

1 cf. lo compte rendut del Congrès de Niça per Joan Larzac, Viure numèro 11.


Sèrgi Viaule : critica del libre 'Novèlas exemplaras' de Miguel de Cervantes

Miguel de Cervantes

En octobre de 2020 sortissiá lo libre Novèlas exemplaras de Miguel de Cervantes. Sèrgi Viaule ne fasiá la critica.

Conte : Lo pol e la poma d'aur

Un conte collectat en Roergue per las equipas d'Al Canton, dich per Gilbert Lafage.

Ajuda militara a Ucraina : Caesars e missils AASM

Missil AASM

Lo 18 de genièr de 2024 lo ministre de la defensa francés Sébastien Lecornu anoncièt un cèrt nombre de mesuras per ajudar Ucraina dins sa lucha contra l'occupant rus.

Estudi : 'L'òme que èri ieu' de Joan Bodon e L'occitan coma metafòra

L'òme que èri ieu

Vincenzo Perez de l'Università degli Studi di Ferrara trabalhèt de 2015 a 2016 sul libre de Joan Bodon, L'òme que èri ieu.

Punt de vista d'Ives Roqueta sus l'occitanisme (1965)

La revista Viure en 1965 interrogava los actors de l'occitanisme del temps. Aquí lo testimoniatge d'Ives Roqueta.