En francés sus Occitània, la granda e la pichona.
Prefaci de Discours e dicho de Frederic Mistral - Tirat deis Isclo d’Or - primièra edicion - 1876 :
I
M’an demanda souvènt coume vai qu’escriviéu en lengo prouvençalo. Aro que publique lou recuei di pouësio qu’ai facho jusqu’à vuei, autro que Mirèio e Calendau, vole, en tèsto d’aquest libre, douna l’esplicacioun de la carriero qu’ai tengudo ? N’es pas la vano-glòri que me fai parlar de iéu, mai soulamen la couvenènço d’esclargi ma coumençanço, o pèr miés dire mi sourgènt. Pièi, acò m’es de-bon de retraire de liuen lou tablèu de moun enfanço, car, outro lou plasé que i’a toujour pèr l’ome de se ramenta soun bonur, m’es avis que l’aspèt souto lou quau lou mounde en-proumié nous aparèis, dèu touca mai-que-mai nosto imaginacioun. Un ome se coungreio pas soulet, e la raço d’ounte nais coume lou rode ounte viéu ié fournisson de touto maniero.
Editorial - Revista Lo Lugarn - n° 61 - 1997 - per Jean-Pierre Hilaire :
Deman l'independéncia
Los referendums que, i a pauc, se debanèron en Granda Bretanha foguèron sonque feblament cobèrts per la premsa francesa. I cal veire un signe ? Pasmens l’analisi mai somària revèla pel mens un ganh de democracia.
Lo 30 de novembre de 2013 se debanava a Marselha un collòqui sus la lenga occitana : Quel avenir pour la langue d'Oc ? L'occitan en Provence-Alpe-Côte-d'Azur ? De legir, tres comentaris sus l'eveniment :
Dimars 10/12/13 : Aper'Òc de Nadal. Domitilla de Flor Enversa nos presentarà son darrièr CD Blacatz de Proensa. Repais de Nadal : un aligòt-salsissa de l'Auberge aveyronnaise (10 èuros) ; en mai d'aquò, cadun portarà un briconèl d'ensalada o de dessèrt. Se cal marcar.
Dimars 17/12/13 : Aper'Òc Contes.
Dijòus 12/12/13 : Amassada Generala del Club Occitan de Noisy-le-Grand. Sala George Sand, alèa George Sand 93 Noisy-le-Grand (RER A4 - Estacion Noisy-Champs). Per clavar la sesilha, coma sempre, los 13 dessèrts provençals de Nadal.
Dissabte 14/12/13 : Amis de la Langue d'Òc, 14h30, sala 110, Facultat de Drech París-Panteon 5en. Conferéncia de la Majorala P. Bérengier sus Nicolas-Claude Fabri de Peiresc.
Dissabte14/12/13 : Liga Auvernhata e del Massís Central : 20h La Nuèch Arvèrna - Salons des Pyramides, 16 Avenguda de St. Germain, 78 Le Port Marly. Se marcar sul www.ligue-auvergnate.com abans lo 06/12/13. Serada a 80/40 èuros.
Divendre 20/12/13 : 20h30 dubertura de la cadena de television Òctele [ligam]
Dissabte 25/01/14 : Dictada Occitana.
Presentacion per Gèli Comba del libre de Sèrgi Gairal : Las vacanças de Pascas.
L'InÒc d'Aquitània ven de publicar un estudi sus l'edicion en lenga occitana en Aquitània
Aqueste ser dimars 19 de novembre de 2013 a l'aperitiu - 19h local de la FNAA, sala M. Solignac, 44 carrièra Gabriel Lamé dins lo 12en - lo grop Du Bartas serà present abans lo sieu concèrt de dimècres a l'Hermitage [+]
Dissabte 5 d’octòbre de 2013 : collòqui sus la batalha de Murèth (12 de setembre de 1213), organizat amb los Miègjornals de Cèus e la Velhada d’Auvernha pel 800enc anniversari d’aqueste eveniment.
Cronica Al canton - Revista del conselh general d'Avairon - Genièr de 2013 - Lo fust e la lenha :
En occitan, la lenha es de fust per far fuòc e, per caufar lo forn del pan, se fasiá de fornilha amb de bartasses. Per bastir o per far d’apleches, s’emplegava de fust. Dins un ostal, las fustas que sostenon la travada son de garric o de castanhièr que son emplegats tanben per far de fenèstras e de pòrtas.
En Segalar, lo castanhièr es presat per resistir plan al marrit temps e se cussona pas tròp. Se trapa sovent dins los corondatges e los pondes. Son defaut es que s’ascla, mas los barricaires del najagués e los semalièrs del nantés se servissián del mairam fach amb sas plançòlas o pesalhs. En val d’Òlt, ne’n fasián de tracas o de gabarras que davalavan los milièrs de mairam cap a Caors o Bordèus.
Los montanhòls se servissián del fau per far las gèrlas e los farrats. Lo beç fasiá pels jos e per las balajas. Lo noguièr èra presat pels mòbles, los esclòps, las cròssas de fusilh o las bolas dels quilhaires. Lo bois fasiá per las canèlas, l’auglanièr o vaissa per las gulhadas e los rastèls. Lo vèrnhe fasiá per tot çò que demorava dins l’aiga : paissèls per las paissièiras e rodets dels molins. Lo fraisse fasiá per las ròdas de veituras : lo tortilhard pel boton, las taulas. L’agar e l’auseral servissián per far los encrenatges de las mecanicas dels molins.
Cronica Al canton - Revista del conselh general d'Avairon - Septembre/Octobre de 2013 - Solidaritat :
La solidaritat d’un còp èra se manifestava de mai d’un biais dins nòstre roergue païsan. Quand una vaca s’èra copada una pata e que la caliá tuar, totes los vesins venián crompar un tròç de carn per dire d’adujar la familha que veniá de pèrdre çò que representava sovent son sol capital de produccion.
Una autra mena de solidaritat es la solidaritat pel trabalh a tòrna-temps. Dins los masatges e las bòrias, los vesins s’adujavan mai que mai per l’escodre e las vendémias. Aquel biais s’es mantengut amb las organizacions per l’emplec del material agricòl. Dins tal mas roergàs, una vielhòta demorava sola dins son ostalon, sens familha, sens poder trabalhar, los vesins li portavan, cadun son torn, la lenha, la sopa de cada jorn que li fasián besonh, sens esperar res en retorn. Per bastir un ostal, aquí tanben, se fasiá de boadas entre vesins per traire e carrejar lo sable e la pèira.
Sul Causse negre, quand una familha èra dins la misèria, los vesins venián la nuèch per trabalhar las pèças, quand fasiá luna, e se disiá qu’aquò èra lo trabalh de las fadarèlas. Totes los paures que passavan pels ostals avián drech a un croston e una escudelada de sopa, e podián anar jaire dins la fenial, sens las aluquetas, dins la fornial o un secador. Mas aquí seriá puslèu una mena de caritat crestiana individuala.
L'institut Occitan d'Avairon dins lo Magazine de l'Aveyron del mes de junh de 2013 comunica :
Patrimònis - La salvagarda e la valorizacion del patrimòni roergàs son asseguradas per las collectivitats territorialas (comunas, intercomunalitats, Departament), per las associacions departamentalas (Associacion de salvagarda del patrimòni arqueologic avaironés, Salvagarda de roergue, Societat de las Letras...) e per l’iniciativa privada. Aquel trabalh se fa amb los musèus publics o privats, los servicis publics (arqueologia, arquius...), las associacions departamentalas o localas, e per las edicions (Viure en roergue, Patrimòni, Parcours romans...).
Pel patrimòni vernaculari o pichon patrimòni, las iniciativas son adujadas e encoratjadas per las collectivitats e per las associacions especializadas. Tot aquel trabalh es valorizat tanben per las associacions de caminaires. Sonca que, plan sovent, los mots d’aquelses qu’an bastit aquel patrimòni e que se’n son servit son oblidats suls guides e la sinhaletica. Puslèu que de daissar pèrdre los mots de masuc, de jaça, de paredor, de faissa, de còla, de fornial, de secador, de lavador, de pesquièr, de vial de pè, de carral, d'ostal, de castèl, d'orador, de capèla, d'escura, de fenial, de palhièr, d'aire, de sòl, de font, de terond, de planca, de gas, e tantes e maites, òm pòt contactar l’Institut occitan d’Avairon-al canton, servici public de la lenga e del patrimòni etnologic dubèrt a totes.
Una còla internacionala de cercaires trabalha a l'edicion numerica de la literatura occitana vièlha. L'edicion es actualament coordenada per Costanzo Di Girolamo de l'universitat de Nàpols. Los tèxtes se pòdon consultar sul la ret [ligam]
Del 23 al 28 de julhet de 2013 se debanava al musèu Fenaille de Rodés la mòstra : Flamenca, cap d'òbra occitan del sègle XIII
Lo dorsièr de presentacion preparat pel CIRDÒC ven d'èsser publicat.
L'aperitiu occitan a París, l'Aper'òc, es tornarmai dubèrt (primièr aperitiu per aquesta annada lo 17 de septembre) : cada dimars, 19h, local de la FNAA, sala M. Solignac, 44 carrièra Gabriel Lamé dins lo 12en. Metropolitan Cours St Emilion
Lo diccionari dels mots franceses que venon de l'occitan de Florian Vernet es estat publicat per la mediatèca occitana sus Scribd.
En 1979 la revista Aicí e ara publicava una critica de Maria-Clara Viguièr del libre Bestiari, aubres, vinhas.
Lo recuèlh Contes del meu ostal de Joan Bodon sortiguèt en 1951.
Lo dijòus 22 de junh de 2023 la Comission Europèa comunicava sus la politica de l'Union en matèria de transpòrt. Son 6,2 miliards d'èuros que seràn investits dins las infrastructuras.
En 2008 sortissiá lo libre d'Ives Roqueta Los tres gendres del paure òme.
Dins lo corrièr dels lectors de La Setmana en febrièr de 2013 Ramon Ginolhac tornava sus l'òbra d'Enric Pascal de Ròcaguda.